الکل اتانول

الکل ها خانواده ای از مواد آلی می باشد که به دلیل داشتن گروه عاملی (OH) الکل نامیده می شوند. این گروه عاملی هیدروکسیل نامیده می شود که خواص شیمیایی و فیزیکی خاصی به الکل ها می دهد. الکل ها به دلیل داشتن این گروه، نقطه جوش نسبتاً بالایی را در مقایسه با سایر مواد آلی هم جرم خود دارند. همچنین وجود گروه هیدروکسیل باعث شده تا همه ی الکل ها قطبی باشند. الکل یکی از پرکاربردترین مواد آلی در زندگی روزمره می باشد. الکل در صنایع گوناگون، در بیمارستان ها، مکان های عمومی و مصارف خانگی کاربرد دارد. اتانول(C2H5OH) معروف ترین عضو خانواده الکل ها می باشد که معمولاً به آن الکل اطلاق می شود.

خواص اتانول

اتانول بی رنگ و فرار می باشد و بوی تندی دارد. اتانول از تخمیر گلوکز توسط میکروارگانیسم ها تحت شرایط بی هوازی تولید می شود. اتانول در صنعت پتروشیمی از واکنش اتیلن با آب در حضور اسید سولفوریک تولید می شود که مقرون به صرفه تر است. این ماده برای انسان از دوران باستان شناخته شده بود، زیرا جزء اصلی مشروبات الکلی است. جداسازی آن به صورت اتانول نسبتاً خالص احتمالاً اولین بار توسط جابر بن حیان که صنعت تقطیر را گسترش داد، انجام شده‌ است. البته بیشتر گمان می‌رود که اتانول خالص توسط زکریای رازی تولید شده است.

فرمول شیمیایی اتانول

اتانول به دلیل نفوذ بسیار سریع به داخل منافذ و حفره ها و همچنین از بین بردن باکتری های گرم مثبت و منفی به عنوان یک آنتی سپتیک شناخته می شود. محلول های اتانول %25 به بالا خاصیت میکروب کشی دارند. هرچه غلظت بیشتر می شود طیف میکروبی وسیع تری را از بین می برد. (البته تاحد معینی) به عنوان مثال ویروس کرونا توسط اتانول %70 از بین می رود. این محلول یک ضد عفونی کننده بسیار مناسب برای از بین بردن ویروس ها از جمله کرونا و همچنین برای جلوگیری از رشد و تکثیر آن ها می باشد. اتانول با تغییر دادن پروتئین و حل کردن چربی، میکرو ارگانیسم‌ های موجود را از بین می‌برد. اما باید توجه داشته باشید که اتانول به طور طبیعی %96 غلظت دارد. اتانول خالص نمی تواند به عنوان ضد عفونی کننده بکار رود. شرکت های تولید کننده، این محلول را با آب یا موادی برای جلوگیری از خشکی پوست رقیق می کنند.
متانول(CH4O) اولین عضو الکل ها می باشد که به دلیل سمی بودن آن فقط مصرف صنعتی دارد.

کاربرد الکل اتانول

  • به عنوان محلول های شستشو دهنده دست و ضد عفونی کننده سطوحی از جمله، پلاستیک، شیشه و چوب مورد استفاده قرار می گیرد.
  • دماسنج های الکلی در صنایع دارویی، آرایشی، بهداشتی، شیمیایی و غذایی (سرکه سازی) استفاده می شود.
  • سوخت اتانول در خودرو به عنوان سوخت اصلی موتور یا یک افزودنی در بنزین بکار می رود. که نقش بهبود دهنده و یا جایگزین های سوخت فسیلی مایع استفاده می شود.
  • اتانول به دلیل نقطه انجماد پایین در صنعت ضدیخ‌ سازی استفاده می‌شود.
  • بکار بردن اتانول در اسپری مو کمک می کند تا مواد آن به مو بچسبد.
  • همچنین به عنوان ماده نگهدارنده ضد میکروبی در بیش از 800 دارو از جمله استامینوفن، مکمل های آهن، رانیتیدین، مانیتول، فنوباربیتال و غیره بکار می رود. علاوه بر آن به عنوان نگهدارنده در لوسیون ها برای جلوگیری از جدا شدن مواد آن استفاده می شود.

 

  • در شربت های ضد درد، ضد سرفه و سرماخوردگی و همچنین دهانشویه ها بکار می رود.
  • از اتانول می توان به عنوان پاد زهر برای درمان مسمومیت ناشی از متانول یا اتیلن گلیکول نیز استفاده شود.
  • از اتانول به عنوان حلال موثر در تولید رنگ ها، مواد صیقلی کننده و پاک کننده های خانگی استفاده می شود.
  • از اتانول به عنوان ماده تشکیل دهنده بسیاری از ترکیبات آلی از جمله اتیل هالیدها، اتیل استرها، دی اتیل اتر، اسید استیک و اتیل آمین ها استفاده می شود. همچنین در تولید پلی استر ها نیز بکار می رود.
  • در اغلب شیشه پاک کن ها اتانول به خاطر تبخیر سریع، بکار می رود و می تواند لکه ها را از بین ببرد.
  • این ترکیب می تواند موجب از بین رفتن لکه های موجود بر روی پارچه ها شود.

نحوه استفاده از الکل

  • الکل ها برای ضد عفونی کردن به صورت اسپری یا ژل استفاده می شوند.
  • افرادی که به اتانول حساسیت دارند و دچار واکنش های تنفسی ناشی از الکل می شوند نباید دارو های حاوی الکل مصرف کنند.
  • اتانول یک ماده مشتعل است و نباید از آن در نزدیکی آتش استفاده شود.
  • توجه داشته باشید که همراه اتانول صنعتی مقداری متانول نیز ممکن است اضافه کنند. بنابراین از نبود متانول در آن حتماً اطمینان حاصل فرمایید.

عوارض جانبی الکل اتانول

  • متانول یک الکل صنعتی و خطرناک است و استفاده از آن برای ضد عفونی کردن کاملا بی فایده است و فقط سلامت را تهدید می کند و آسیب‌هایی مانند نابینایی، آسیب کبدی و کلیوی یا عوارض مغزی از جمله عوارض جانبی خوردن متانول یا جذب آن از طریق پوست می باشد.
  • اتانول یک ماده اعتیاد آور است و مصرف مقدار کمی از مشروبات الکلی نیز بدن را تحت تأثیر قرار می دهد که عوارض جانبی را برای بدن به همراه دارد. از جمله این عوارض:
    – عوارض حاد و خواب آلودگی، تهوع، استفراغ، افسردگی، تنگی نفس، سرفه و سردرد
    – سیروز کبدی، تأثیر در سلسله اعصاب مرکزی، تأثیر در حافظه در بلند مدت
    – سرطان های گوناگون، سکته قلبی

    شرایط نگهداری از الکل اتانول

    • اتانول یک ماده مشتعل است و نباید از آن در نزدیکی آتش، آبگرمکن، سطوح داغ و سماور نگهداری کرد.
    • اتانول و فراورده های حاصل از آن نباید در حجم زیاد نگهداری شود.
    • این ترکیب نباید در فضا های سر بسته نگهداری شود.
    • نگهداری این ماده به صورت اسپری خطرناک تر از حالت مایع می باشد.
    • دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
    • اتانول در ظروف دربسته نگهداری شود.
    • در ارتفاع به دلیل امکان سقوط و شکستن شیشه حاوی الکل نباید نگهداری شود.