اختراع واحد ساکشن دندانپزشکی و کمپرسورهای هوای دندانی، عملیات دندانپزشکی را متحول کرد. قبلاً بیماران در حالت نشسته عمودی تحت درمان قرار می‌گرفتند که دسترسی به دندان‌ها و بافت لثه در پشت کام را محدود می‌کرد. امروزه یک واحد ساکشن دندان، دندانپزشکان را قادر می‌سازد تا بیماران را درحالیکه به‌صورت افقی روی صندلی دندانپزشک دراز کشیده‌اند، درمان کنند. این امر راه را برای توسعه روش‌های دندانپزشکی پیشرفته، ابزارهای دندانپزشکی با فناوری پیشرفته و بهبود کیفیت کار دندانپزشکی در سراسر جهان هموار کرد.
ساکشن دندانپزشکی چیست؟
در طول درمان‌های دندانپزشکی، آب، بزاق، خون و مواد پرکننده به داخل حفره دهان وارد می‌شوند و ممکن است توسط بیمار بیرون ریخته شود. بدون یک واحد ساکشن دندانپزشکی باکیفیت بالا، دندانپزشک و دستیارانش در معرض خطر استنشاق این مواد همراه با تعداد زیادی میکروارگانیسم موجود در دهان انسان هستند. همچنین بیمار در معرض خطر آسپیراسیون این مواد به داخل ریه‌ها یا خفگی به دلیل تجمع بزاق در طول درمان قرار می‌گیرد.
دستگاه‌های ساکشن دندانپزشکی در مدت‌زمان کوتاهی مقدار زیادی هوا و بزاق را به داخل خود می‌کشند. آنها معمولاً در طول تمیزکردن دندان، جراحی‌های دهان و درمان‌های زیبایی برای خشک نگه‌داشتن دندان‌ها و دهان بیماران درحالیکه دندانپزشک در حال تکمیل درمان است استفاده می‌شود. آنها فشار خلأ ثابتی را حفظ می‌کنند و می‌توانند دارای دهانه‌هایی با اندازه‌های مختلف باشند که بر میزان هوای قابل مکش تأثیر می‌گذارد.
چرا دندانپزشکان از ساکشن استفاده می‌کنند؟
دلایل متعددی برای استفاده از ساکشن وجود دارد که همه آنها برای ایمنی بیمار در طول درمان هستند. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- پیشگیری از تجمع بزاق و ترشحات: بسیاری از درمان‌ها مانند عملیات زیبایی دندان به‌منظور ایجاد یک پیوند محکم، نیاز به خشکی دهان دارند. اگر بزاق بیش از حد در دهان وجود داشته باشد، می‌تواند بر قدرت عامل پیوند تأثیر بگذارد.
- محافظت از راه‌های تنفسی: اگر در طول درمان برای بیمار از داروی آرام‌بخش استفاده شود و بیمار هوشیار نباشد دستگاه ساکشن می‌تواند از انسداد راه‌های تنفسی بیمار جلوگیری کند.
- جلوگیری از خفگی: وجود اجسام خارجی در دهان می‌تواند باعث تولید بزاق اضافی و ترس از خفگی در زمانی که بیمار روی صندلی درمان نشسته است شود. ساکشن به حذف این بزاق اضافی کمک می‌کند و بیمار احساس راحتی بیشتری خواهد داشت.
- ازبین‌بردن ویروس‌ها و میکروب‌های آئروسل: استفاده از ابزارهایی با حرکت سریع مانند پولیش‌ها می‌تواند بزاق شما را به یک ستون آئروسل تبدیل کند. با استفاده از ساکشن احتمال انتقال این میکروارگانیسم‌ها به هوا به حداقل می‌رسد.
انواع ساکشن دندانپزشکی
دو نوع ساکشن دندانی در بازار موجود است: ساکشن مرطوب (آبی)،ساکشن خشک (هوا) که هرکدام بسته به نیازهای مطب دندانپزشکی شما مزایای خود را دارند.
ساکشن آبی
همان‌طور که از نام آن پیداست، یونیت‌های ساکشن دندانپزشکی مرطوب یا آبی، از آب برای ایجاد فشار خلأ استفاده می‌کنند و مواد زائد را از طریق لوله‌های آسپیراتور و به داخل سیستم فاضلاب هدایت می‌کنند. یک ساکشن دندانپزشکی با استفاده از یک موتور الکتریکی کار می‌کند که پمپ خلأ را تغذیه می‌کند. این پمپ خلأ، مواد زائد، هوا و آب را از داخل دهان از طریق لوله‌ای به داخل پمپ می‌کشد که مایعات را از جامدات جدا می‌کند. همچنین این دستگاه دارای یک دریچه جریان معکوس برای ازبین‌بردن جریان برگشتی و آلودگی احتمالی است. سپس فاضلاب مایع به سمت سیستم فاضلاب فرستاده می‌شود و مواد جامد از فیلتر باکتریایی عبور می‌کنند.
واحدهای ساکشن دندانپزشکی آبی بسیار قابل‌اعتماد هستند. بااین‌حال، آنها نیاز به تمیزکردن و نگهداری کامل دارند تا از تجمع باکتری‌ها و مشکلات بوی احتمالی جلوگیری شود.
ساکشن هوایی
بر خلاف یونیت‌های ساکشن آبی، دستگاه ساکشن هوایی از آب برای ایجاد فشار خلأ استفاده نمی‌کند. ساکشن هوایی عملکردی شبیه به جاروبرقی دارد. این دستگاه از نیروی گریز از مرکز برای ازبین بردن مواد داخل دهان استفاده می‌کند. یونیت ساکشن دندانپزشکی دارای فیلتر داخلی می‌باشد تا ضایعات را قبل از رسیدن هوا به پمپ حذف کنند.
کاربرد ساکشن دندانپزشکی
دستگاه ساکشن یکی از ضروری‌ترین تجهیزات هر کلینیک دندانپزشکی می‌باشد. در این بخش به مواردی که از دستگاه ساکشن استفاده می‌شود اشاره می‌کنیم.
دندانپزشکی عمومی
حتی ساده‌ترین روش‌های دندانپزشکی نیاز به استفاده از ساکشن پزشکی دارد. غدد بزاقی دائماً در حال تولید بزاق هستند و اگر در حین انجام عمل به داخل اوروفارنکس (حلق) تخلیه شود، بزاق بیش از حد می‌تواند تبادل هوا را مختل کند یا بیمار را خفه کند. استفاده از عوامل بی‌حس‌کننده می‌تواند بلع را دشوار کند. بدون ساکشن مؤثر دهان، بیمار ممکن است در معرض خطر انسداد یا هیپوکسی باشد.
کشیدن دندان
وقتی دندان‌ها برداشته می‌شوند، ضربه‌ای به لثه وارد می‌شود که معمولاً باعث خونریزی می‌شود. بدون ساکشن، بیمار ممکن است خون را ببلعد که منجر به حالت تهوع و استفراغ می‌شود. خونریزی بیش از حد نیز مانند بزاق می‌تواند از جریان هوای کافی جلوگیری کند و منجر به هیپوکسی شود. بافت و لخته‌ها باید از دهان خارج شوند تا خطر کمتری بیمار را تهدید کند و همین امر باعث می‌شود ساکشن ضروری باشد.
اندازه مناسب کاتتر ساکشن نیز در این مواقع حیاتی است. یک کاتتر معمولی با نوک کوچک در از بین بردن اجزای بزرگ‌تر مانند دندان‌ها و لخته‌ها بی‌اثر خواهد بود. استفاده از ابزار تخلیه در چنین شرایطی بیشترین تأثیر را دارد و از گرفتگی و نیاز به تعویض کاتتر جلوگیری می‌کند.
بیهوشی بیمار
بسیاری از اقدامات دندانپزشکی، به‌ویژه آنهایی که باعث ایجاد درد بیش از حد می‌شوند، با بیهوشی کامل یا نیمه بیهوشی بیمار انجام می‌شوند. هر زمان که به بیمار آرام‌بخش تزریق می‌شود، توانایی محافظت مؤثر راه تنفسی خود را از دست می‌دهد. خون، بزاق و بافت می‌تواند به پشت گلو راه‌یافته و حرکت هوا را مسدود کند و بیمار را در معرض خطر آسپیراسیون قرار دهد.
ساکشن دندانپزشکی برای امنیت بیمارانی که تحت عمل‌های دندانپزشکی قرار می‌گیرند حیاتی است. بازبودن راه تنفسی مهم‌ترین جنبه مراقبت از بیمار است و باید در اولویت قرار گیرد. آماده بودن یک دستگاه ساکشن پزشکی کارآمد مؤثرترین وسیله برای اطمینان از محافظت از راه تنفسی است.