هود آزمایشگاهی (Laboratory hood) یا هود شیمیایی یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که به طور ایمن آلاینده‌های بیولوژیکی و شیمیایی خطرناک همچون بخارات اسیدی و سوزاننده‌ها، قلیاها و سایر بخارات بیهوش کننده و بی حس کننده را از محیط آزمایشگاه حذف می‌کند. بسیاری از مواد مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها می توانند بخارات خطرناکی را منتشر کنند. بنابراین کارکنان آزمایشگاه‌ها باید اقدامات احتیاطی مناسب را برای کار با این مواد انجام دهند. هودهای شیمیایی علاوه بر این که در آزمایشگاه‌های پزشکی کاربردهای فراوانی دارند، در آزمایشگاه‌های صنعتی و پژوهشی نیز مورد استفاده و بهره‌‌برداری قرار می‌گیرند. این هودهای کانالی با استفاده از حجم هوای ثابت یا متغیر آلاینده‌ها را از بین می‌برند.
نحوه عملکرد دستگاه
هود آزمایشگاهی دستگاهی است جهت استخراج بخارات سمی، گازها یا ذرات معلق در محیط کار که از مواد شیمیایی ساطع می‌شوند. به این هودها، دودکش نیز می‌گویند. این تجهیزات از فرد در برابر انتشارات سمی در حین کار با مواد شیمیایی محافظت می‌کنند. اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای این سیستم‌ها، لوله‌ها و کانال‌هایی هستند که هوای آلوده از داخل آن‌ها جریان پیدا می‌کنند و فن‌هایی که برای انتقال هوای آلوده درون لوله‌ها به خارج استفاده می‌شوند.
انتخاب، نصب و نگهداری فن‌ها و لوله‌ها بسته به نوع بخارات شیمیایی در آزمایشگاه است و باید به صورت جداگانه بررسی و تعیین شوند. فن‌هایی که با مواد بسیار سمی یا مواد خورنده یا قابل اشتعال کار می‌کنند نباید نزدیک به مناطق مسکونی یا ساختمان قرار داده شوند و باید تا حد امکان نزدیک به نقطه تخلیه به اتمسفر (معمولا روی پشت بام) نصب شوند.
اجزای تشکیل دهنده هود آزمایشگاه
هودهای آزمایشگاه نیز مانند سایر تجهیزات دارای اجزای مختلفی هستند که هر یک از این اجزاء وظیفه ویژه‌ای را برعهده دارند. از جمله مهم‌ترین اجزای این تجهیزات عبارتند از:
- اتاقک: هر هود آزمایشگاهی معمولاً دارای اتاقکی از جنس استیل است و در برابر انواع مواد شیمیایی بسیار مقاوم است. جنس کف اتاقک از پلیمر بسیار مرغوب، سرامیک ضد اسید و یا گرانیت است.
- بدنه خارجی: به قسمت جلوی هود، بدنه خارجی گفته می‌شود و می تواند جریان هوا به سمت داخل را کاهش دهد. این قسمت از دستگاه قادر است از اپراتور در برابر ریزش‌های جزئی مواد سمی و خطرناک محافظت کند. جنس بدنه خارجی هود از فولاد ضد زنگ بوده و بسیار مقاوم است.
- بافل : وظیفه اصلی بافل، تنظیم جریان هوای داخل محفظه هود است. بافل دارای صفحات متحرکی در قسمت پشت هود است و با ایجاد شکاف‌هایی باعث مکش هوا می‌گردد تا جریان هوا به شکل یکسان منتشر شود.
- فن سانتریفیوژ :فن‌های هود با پره آلومینیومی و بدنه فولادی مقاومت بسیار خوبی در برابر مواد شیمیایی دارند. قدرن مکش فن‌ها بسیار بالا است.
- پنجره: شیشه‌های متحرکی هستند که محفظه داخلی را پوشانده و می‌توانند به صورت افقی، عمودی یا ترکیبی از هر دو نصب شوند. کاربرد پنجره، حفاظت مکانیکی از کاربر در مقابل ذرات خطرناک است.
- منبع روشنایی: منبع تامین روشنایی در هودها شامل لامپ‌هایی در بیرون از هود هستند که از جنس ضد جرقه هستند. این نوع لامپ‌ها احتمال خطر انفجار و آسیب به اپراتور را کاهش می‌دهند.
تجهیزات جانبی هود آزمایشگاه
درب شیشه‌ای ضد انفجار و ضد اسید، شیر آب و شیر گاز و سینک استیل مقاوم در برابر انواع خوردگی‌ها، لوله یا خرطوم‌های تخلیه هوا، شیشه پلکسی گلس همراه با وزنه تعادلی، سیستم تهویه به همراه یک موتور الکنریکی، پریز برق، اشعه ماوراء بنفش، یک عدد کابین و کمد جهت نگهداری وسایل آزمایشگاهی از جمله تجهیزات جانبی هود آزمایشگاه هستند.
دسته بندی هودهای تهویه در آزمایشگاه
با توجه به فرآیندها و عملیاتی که در آزمایشگاه انجام می‌شود می‌توان از هودهای مختلفی استفاده کرد. طیف گسترده‌ای از هودها وجود دارند که هر کدام متناسب با یک فرآیند و هدف خاص طراحی و ساخته شده‌اند. انواع مختلف این تجیزات شامل:
هود آزمایشگاهی کانوپی
این نوع هودها مناسب آزمایشگاه‌های شیمی جهت کار با مواد شیمیایی غیر سمی با بوی نامطبوع هستند. از دیگر مزایای هودهای آزمایشگاهی کانوپی می‌توان به استفاده آسان، کاهش رطوبت و تنظیم دمای محیط اشاره نمود.
هود آزمایشگاهی شیمیایی
این هودها جهت کاهش خطرات ناشی از کار با مواد شیمیایی و حلال‌های رایج مورد استفاده قرار می‌گیرند. هنگام انجام برخی واکنش‌های شیمیایی بخارات و قطرات سمی تولید می‌گردد که در هوا پخش شده و در صورت بلعیدن برای سلامتی انسان مضر خواهد بود و با گذشت زمان ممکن است عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشند. به همین دلیل هود آزمایشگاهی شیمیایی با فیلتراسیون بخارهای سمی، باعث ایمنی بیشتر تکنسین‌ها می‌گردد. هودهای آزمایشگاهی شیمیایی به دو دسته هود شیمیایی کانال دار و هود شیمیایی بدون کانال تقسیم بندی می‌شوند. همچنین این تجهیزات بر اساس جنس بدنه و ظاهر دستگاه به چهار دسته هود شیمی استیل، هود شیمی MDF، هود شیمی PVC و هود شیمی فلزی تقسیم بندی می‌شوند.
کاربرد هود شیمیایی
هودهای شیمیایی از جمله تجهیزات حفاظتی هستند که اغلب در هنگام کار با مواد شیمیایی در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند.این تجهیزات در واقع یک محفظه هرمتیک هستند که برای محصور کردن یک اتمسفر و ایزوله کردن محیط به منظور حفاظت از محصول، محیط خارجی و اپراتور استفاده می‌شوند. هودهای شیمیایی اجازه می‌دهند تا با محصولات یا مواد خطرناک و بسیار حساس بدون هیچ گونه خطری کار کنید.
هود ایمنی زیستی
وظیفه اصلی این هود کنترل ذرات موجود در هوا است. در آزمایشگاه‌هایی که عملیات میکروب شناسی، تهیه اسید و ذرات خطرناک انجام می‌شود، وجود ذرات معلق در هوای سمی باعث مشکلات تنفسی خواهد شد. هود ایمنی زیستی وظیفه فیلتر کردن ذرات خطرناک معلق در هوا را بر عهده دارند.
هود بازویی
این نوع هود دارای بازوهایی است که قابلیت جابجایی داشته و در کلیه نقاط آزمایشگاه با توجه به متراژ تعیین شده، قابل جاگذاری است. وظیفه اصلی هودهای بازویی محافظت از فضا و محصولات مختلف را در برابر عفونت و بیماری است. این کار با استفاده از فیلترهای HEPA، اشعه UV و حرارت انجام می‌شود.
هود بیولوژیکی (هود لامینار)
هود بیولوژیکی به عنوان هود لامینار نیز شناخته می‌شود. هودهای لامینار جهت جلوگیری از مواجهه تصادفی و بیماری کارکنان‌های آزمایشگاه که با انواع مختلفی از میکروب‌ها و بیماری‌های عفونی در تماس هستند، استفاده می‌شوند. فیلترهای موجود در هودهای بیولوژیکی قادرند از گردش مواد مضر در هوا که حاوی عوامل بیماری زای ویروسی و عفونی هستند، جلوگیری کنند. هودهای بیولوژیکی به سه دسته کلاس I، کلاس II و کلاس III تقسیم بندی می‌شوند.
- هود لامینار کلاس I
این هودها به عنوان تهویه‌ای برای پرسنل آزمایشگاه و حفاظت از محیط زیست مورد استفاده قرار می‌گیرند. هود کلاس I برای کار با رادیونوکلئوتیدها و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین هود بیولوژیکی کلاس I در قسمت خروجی دارای فیلتر HEPA است.
- هود بیولوژیکی کلاس II
این هودها قادرند علاوه بر حفظ ایمنی، باعث حفظ مواد داخل کابین نیز شوند. این مدل هود معمولاً در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی و داروسازی (جهت ترکیب دارو)، کشت سلولی و تحقیقات بافت شناسی، پاتوژن‌ها (انگل، باکتری، ویروس و قارچ) و کار با مواد عفونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هود بیولوژیکی کلاس II خود به پنج دسته زیر تقسیم بندی می‌شوند:
- هود A1
- هود A2
- هود B1
- هود B2
- هود C1
- هود لامینار کلاس III
-
این مدل هود نسبت به دیگر دستگاه‌های موجود از سطح ایمنی بالاتری برخوردار است. محفظه جلویی کابین این دستگاه برخلاف دو نوع قبل کاملا بسته است و انجام آزمایشات به کمک دستکش لاستیکی متصل به آن امکان پذیر خواهد بود. از این نوع هود هنگام کار با مواد فوق العاده خطرناک زیستی و یا موادی که نیازمند محدودیت مطلق هستند، استفاده می‌شود.
کاربرد انواع هودهای تهویه آزمایشگاه
تمامی سیستم‌های تهویه مورد استفاده در آزمایشگاه به منطور برآورده کردن اهداف اصلی زیر طراحی و ساخته شده‌اند:
- محافظت از اپراتور: هودهای تصفیه بخارات خطرناک تولید شده توسط نمونه‌های مورد استفاده را استخراج می‌کنند تا از کاربر (اپراتور) و محیط آزمایشگاه محافظت کنند. به طور کلی، این هود دارای فیلترهای کربن فعال است که گازهای منتشر شده را جذب می‌کند و فیلتر HEPA سایر ذرات را به دام می‌اندازد.
- محافظت از نمونه‌های مورد آزمایش: محافظت از نمونه‌های آزمایشگاهی در برابر عواملی مانند فاسد شدن، تجزیه شدن و قرارگیری در معرض هوای محیط و آلودگی از دیگر کاربردهای دودکش آزمایشگاهی محسوب می‌شود.
- محافظت از شرایط محیطی آزمایشگاه: جلوگیری از انتشار آلودگی در محیط آزمایشگاه هنگام کار با مواد شیمیایی، از دیگر کاربردهای هود آزمایشگاهی است. انجام فعالیت‌های آزمایشگاهی همچون میکروب شناسی، سانتریفیوژی یا تهیه اسید، با آزاد سازی ذرات معلق در هوا همراه است. اگر این ذرات معلق به درستی دفع نشوند، می‌توانند خطرات زیادی برای محیط آزمایشگاه به وجود آورند. از دودکش‌های آزمایشگاهی می‌توان جهت محافظت در برابر انفجارهای خفیف و جمع آوری مواد پخش شده استفاده کرد.
انواع فیلترهای مورد استفاده برای دودکش آزمایشگاهی
انواع مختلفی از فیلترها برای دودکش‌های آزمایشگاهی وجود دارند. هودها به طور معمول دارای دو فیلتر هستند. یک پیش فیلتر که ذرات بزرگ مانند گرد و غبار را جذب می‌کند، سپس یک فیلتر اصلی با درجه بازده بالاتر یا پایین‌تر. فیلتر ها باید استاندارد باشند.
- EPA: این فیلتر هوا تا 95 درصد ذرات بالای 3 میکرومتر را حذف می‌کند.
- HEPA: این نوع فیلترهای هوا با راندمان بالایی که دارند می‌توانند تا 99.97 درصد ذرات بالای 0.3 میکرومتر را از بین ببرند.
- ULPA: این فیلتر هوا با نفوذ بسیار کم قادر است بیش از 99.99 درصد از ذرات بالای 0.12 میکرومتر را حذف کند.
- فیلتر کربن فعال: این فیلتر گازهای ناخواسته، بخارات و بوها و عناصر شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال‌ها و غیره را از بین می‌برد.
- فیلتر فرابنفش: این نوع فیلتر می‌تواند میکروارگانیسم‌ها (باکتری‌ها، میکروب‌ها، کپک‌ها و ویروس‌ها) را از بین برد.
محل نصب هود تجهیزات آزمایشگاهی
معمولاً هود استخراج، بالای میز کار یا تجهیزات مورد استفاده نصب می‌شود. مخروط استخراج وظیفه استخراج بخارات ناخواسته از محیط کار را بر عهده دارد. سیستم فیلتراسیون باید بخارات خطرناک را با استفاده از فیلترهای مختلف تصفیه یا تخلیه کند.
انتخاب هود آزمایشگاهی
اولین نکته‌ای که باید همیشه در خصوص این تجهیزات آزمایشگاهی توجه داشت، شناسایی مواد شیمیایی و فرآیندهایی است که مورد استفاده قرار می‌گیرند. توجه به این که مواد شیمیایی قابلیت اشتعال دارند یا خاصیت خورندگی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- نوع آزمایش
- فضای آزمایشگاه
- مواد شیمیایی قابل استفاده
- حجم هوای متغییر (VAV)
- حجم هوای ثابت (CAV)
- نوع فن هود (آکسیال یا سانتریفیوژ)
خرید هود آزمایشگاه
شرکت سینا طب تجهیزات آزمایشگاهی ویژه‌ای را برای کمک به عملکرد بهتر فرآیندهای آزمایشگاهی فراهم می‌کند. جهت انتخاب و خرید انواع هودهای آزمایشگاه می‌توانید با مشاورین و کارشناسان شرکت سینا طب تماس حاصل فرمایید و مناسب‌ترین و رایج‌ترین سیستم تهویه آزمایشگاهی را انتخاب و خریداری نمایید. برای انتخاب یک هود آزمایشگاهی با کیفیت و قیمت مناسب، می‌توانید از متخصصان شرکت سینا طب کمک و راهنمایی بخواهید.
عوامل موثر در قیمت هود آزمایشگاهی
یکی از مهم‌ترین مسائل هنگام تهیه و خریداری تجهیزات آزمایشگاهی مسئله قیمت دستگاه است. با توجه به این که هودهای آزمایشگاهی دارای انواع مختلفی هستند، قیمت هر یک از آن‌ها می‌تواند با دیگری متفاوت باشد. از مهم‌ترین عوامل تعیین کننده قیمت هود آزمایشگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع و مدل هود
- برند شرکت سازنده
- کیفیت سیستم تهویه
- استانداردهای و تکنولوژی به کار رفته در ساخت محصول
- کاربردها و آپشن‌های متعلق به سیستم
- جنس بدنه و پوشش بیرونی هود آزمایشگاه
- نوع فن
- فیلترهای مورد استفاده
- سایز و ابعاد هود
- عمق داخلی و ارتفاع هود
- شیشه ایمنی نشکن یا پلاستیکی
- نوع حفاظت از اپراتور و محیط
- سرعت عبور هوا از هود
- سایر امکانات جانبی
- مدت زمان گارانتی و ضمانت نامه دستگاه و همچنین خدمات پس از فروش
- نوسانات قیمت ارز
همراهان عزیز و گرامی می‌توانید برای اطلاع از قیمت‌های به روز انواع هودهای آزمایشگاه و همچنین سایز لوازم و تجهیزات پزشکی شرکت سینا طب، با شماره‌های درج شده در صفحه ارتباط با ما، تماس حاصل فرمایید.