دستگاه اکوکاردیوگرافی

کاردیوگرافی ثبت تشخیصی فعالیت قلب با وسایل الکترونیکی است. از این ابزار برای ایجاد انواع بازخوانی‌های قلب مانند نوار قلب، الکتروکاردیوگراف، اکوکاردیوگرافی و امپدانس کاردیوگرافی استفاده می‌شود که همه آنها تحت عنوان زیرمجموعه کاردیوگرافی قرار می‌گیرند. برای آزمایش، تشخیص و نظارت بر مشکلات مربوط به قلب و جریان خون در سراسر بدن استفاده می‌شود. یک کاردیوگرام سنتی بر روی کاغذ گراف مخصوص چاپ می‌شود. این کاغذ دارای شبکه‌ای از مربع‌های 0.04 اینچی (1 میلی‌متری) است. دستگاه‌های کاردیوگراف می‌توانند سرعت خروجی را تغییر دهند، اما استانداردهای سرعت خاصی وجود دارد که معمولاً هنگام انجام آزمایش کاردیوگرافی رعایت می‌شوند.

سنسورهای مورداستفاده در طول کاردیوگرام الکترود نامیده می‌شوند. در بیشتر موارد، 10 الکترود به قسمت‌های مختلف بدن اعمال می‌شود. بعد از اینکه الکترودها با ژل رسانای مخصوص آغشته شدند، روی پوست چسبانده می‌شوند. به‌طورکلی، الکترودها روی بازوهای راست و چپ، پای راست و چپ و در سراسر قفسه سینه و شکم قرار می‌گیرند. 

اکوکاردیوگرافی

دستگاه اکوکاردیوگرافی وسیله‌ای است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تهیه تصاویر قلب استفاده می‌کند. این آزمایش، اکوکاردیوگرافی یا سونوگرافی تشخیصی قلب نیز نامیده می‌شود. اکو یک نوع اسکن اولتراسوند است. بدین معنی که یک کاوشگر کوچک برای ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود که در هنگام پرش از قسمت‌های مختلف بدن، پژواک ایجاد می‌کند. این پژواک‌ها توسط کاوشگر گرفته می‌شود و در حین انجام اسکن به یک تصویر متحرک روی مانیتور تبدیل می‌شود. به بیان ساده‌تر این کاوشگر روی قفسه سینه بیمار قرار می‌گیرد و امواج صوتی را به‌سوی قلب فرستاده و پژواک آن را دریافت می‌کند. دستگاه اکوکاردیوگرافی ابزاری است که به متخصصین قلب و عروق امکان بررسی عملکرد قلب را می‌دهد.

موارد استفاده از دستگاه اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی رایج‌ترین روش تصویربرداری غیرتهاجمی قلبی عروقی است که از امواج فراصوت بی‌ضرر استفاده می‌کند و داده‌های جامعی را در مورد آناتومی و ساختار قلب، اندازه و عملکرد اتاقک و همچنین مورفولوژی و عملکرد دریچه‌های قلب علاوه بر ارزیابی همودینامیک داخل قلب ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، آزمایشگاه‌های اکوکاردیوگرافی از اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه معمولی (TTE)، اکوکاردیوگرافی ترانس مری تکمیل شده (TEE) استفاده می‌کنند که وضوح تصاویر بالاتری ارائه دهد. همچنین، اکوکاردیوگرافی استرس (تست ورزش) علاوه بر ارزیابی همودینامیک دریچه‌های قلب و عملکرد دیاستولیک بطنی، روشی ارزشمند برای ارزیابی ایسکمی میوکارد است. پیشرفت‌ در اکوکاردیوگرافی در چند دهه گذشته منجر به بهبود روزافزون صلاحیت‌های تشخیصی شده است. پیشرفت‌های عمده در اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی، کوچک‌سازی تجهیزات منتهی به واحدهای اکوکاردیوگرافی و اکوکاردیوگرافی کنتراست برای بهبود تجسم حفره و مطالعه پرفیوژن میوکارد از جمله قابلیت‌های کنونی این دستگاه می‌باشد.

پزشکان از آزمایش اکو برای بررسی ساختار قلب و بررسی عملکرد قلب استفاده می‌کند. این آزمایش اطلاعات زیر را در اختیار پزشک قرار می‌دهد:

• اندازه و شکل قلب بیمار
• اندازه، ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
• قدرت پمپاژ قلب
• عملکرد دریچه‌های قلب
• بازگشت خون از طریق دریچه قلب
• تنگی دریچه قلب
• تومور یا وجود عفونت در دریچه‌های قلب
• وجود حفره یا سوراخ غیرطبیعی در قلب

نحوه انجام اکوگاردیوگرافی

برای TTE از بیمار خواسته می‌شود روی تخت دراز بکشد. بعد از آن چند حسگر کوچک به نام الکترود به سینه فرد متصل می‌شود. این حسگرها به دستگاهی متصل می‌شوند که ریتم قلب را در حین آزمایش با دستگاه اکوکاردیوگرافی کنترل می‌کنند. یک ژل مخصوص روی قفسه سینه یا مستقیماً روی پروب ریخته می‌شود و متخصص کاوشگر را روی سینه بیمار حرکت می‌دهد. این کاوشگر توسط یک کابل به دستگاه نزدیکی متصل می‌شود که تصاویر تولید شده را ثبت و ضبط می‌کند. کل این روش معمولاً بین ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و نیاز به بستری شدن و … ندارد.

اکوکاردیوگرام استرس(تست ورزش)

  برای ارزیابی محدوده توانایی قلب استفاده می شود. همه ما سطوح مختلفی از فعالیت را در زندگی روزمره خود انجام می دهیم. وقتی نشسته ایم، قلب خیلی سخت کار نمی کند. اما در زمان پیاده روی سریع یا شنا یا دویدن قلب ما باید کار بیشتری انجام دهد.

ایده تست ورزش ارزیابی عینی عملکرد قلب در حین افزایش فعالیت است و یک راه بسیار خوب برای ارزیابی سلامت قلب می باشد. این آزمایش معمولاً شامل راه رفتن روی تردمیل یا استفاده از دوچرخه ورزشی است. سرعت و شیب تردمیل به تدریج بالا می رود.تست تردمیل ورزشی معمولاً حداکثر 12 دقیقه ادامه دارد. میانگین مدت زمانی که یک نفر پیاده روی می کند حدود 9 دقیقه است. گاهی اوقات از داروهایی به صورت قطره ای برای افزایش فعالیت قلب استفاده می شود. به عنوان مثال در بیمارانی که نمی توانند خیلی خوب راه بروند از این روش برای انجام آزمایش استفاده می شود.

اکو از راه مری (TOE)

 در اکو از راه مری، پروب از طریق مری به داخل بدن راه یافته و در پشت قلب قرار می گیرد. در این روش به دلیل اینکه امواج بدون نیاز به عبور از قفسه سینه و نزدیک به قلب فرستاده می شوند، تصاویر با وضوح بالاتری دریافت می شود. تست TOE تصاویری دقیق به دریچه ها و حفره های قلب بدون دخالت دنده ها یا ریه ها ارائه می دهد. برای انجام این آزمایش معمولا از بیمار خواسته می شود از شش ساعت قبل چیزی نخورد. در صورتی که بیمار از داروهای ضد انعقاد مانند هپارین، کلوپیدوگرل یا وارفارین استفاده می کند باید به پزشک اطلاع دهد.

اکو کنتراست

زمانی که نتایج لازم از انواع دیگر اکو دریافت نشود، از اکو کنتراست استفاده می شود. در این روش یک ماده بی ضرر مانند آب نمک یا حاجب به نام دیفینیتی به جریان خون فرد تزریق می شود. این ماده به وضوح در اسکن ظاهر می شود و می تواند به ایجاد تصویر بهتری از قلب کمک کند. این نوع از اکوکاردیوگرافی برای بررسی قدرت پمپاژ قلب، وجود لخته و . . . استفاده می شود. نوع اکوکاردیوگرافی بستگی به وضعیت قلب در حال ارزیابی و میزان دقیق بودن تصاویر دارد. به عنوان مثال اگر مشکل قلبی به دلیل فعالیت بدنی ایجاد شده باشد، ممکن است تست ورزش توصیه شود. در حالی که تصاویر دقیق تر تولید شده توسط TOE ممکن است در کمک به برنامه ریزی جراحی قلب مفیدتر باشد.

اکوکاردیوگرافی جنین

پزشکان می‌توانند از اکوکاردیوگرافی جنین برای مشاهده قلب جنین استفاده کنند. این معاینه معمولاً در هفته‌های 18 تا 22 بارداری انجام می‌شود. اکوکاردیوگرافی از اشعه استفاده نمی‌کند، بنابراین برای مادر یا جنین مضر نیست.

عوارض اکو کاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی استاندارد یک روش ساده، بدون درد و ایمن است و هیچ عارضه جانبی ندارد. تنها ژل مخصوص روی پوست کمی سرد خواهد بود. بعلاوه وجود الکترودها بر روی قفسه سینه ممکن است ناراحتی جزئی به همراه داشته باشد. بر خلاف برخی از تست ها و اسکن های دیگر مانند اشعه ایکس و سی تی اسکن، از اشعه استفاده نمی شود. ممکن است عمل TOE برای فرد ناخوشایند باشد و تا چند ساعت بعد در گلو احساس درد کند. بهتر است  تا 24 ساعت پس از آزمایش اکو از رانندگی اجتناب شود. زیرا ممکن است همچنان در اثر آرام بخش، احساس خواب آلودگی وجود داشته باشد. همچنین احتمال کمی وجود دارد که کاوشگر به گلوی بیمار آسیب برساند.

 در طول یک تست ورزش، ممکن است بیمار احساس ضعف، سرگیجه وکمی درد قفسه سینه را تجربه کند. همچنین احتمال کمی وجود دارد که این روش باعث ضربان قلب نامنظم یا حمله قلبی شود. اما در طول آزمایش بیمار به دقت تحت نظر بوده و در صورت وجود علائمی از هر گونه مشکل، آزمایش متوقف خواهد شد. برخی از افراد نسبت به ماده حاجب مورد استفاده در اکوکاردیوگرافی کنتراست  واکنش نشان می دهند. این واکنش فقط باعث علائم خفیف مانند خارش می شود. اما در موارد نادر، یک واکنش آلرژیک جدی ممکن است رخ دهد.

نحوه انجام اکوکاردیوگرافی

در مواردی که یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی اکوکاردیوگرافی را از خارج از بدن می‌گیرد، فرد نیازی به آماده‌سازی نخواهد داشت. برای افرادی که اکوکاردیوگرافی ترانس مری دریافت می‌کنند، پزشک به بیماران توصیه می‌کند که حداقل 4 ساعت قبل از معاینه از خوردن یا آشامیدن خودداری کنند. پس از اتمام بی‌حسی موضعی، افراد می‌توانند حدود 1 تا 2 ساعت پس از انجام اکوکاردیوگرافی، خوردن و نوشیدن را از سر بگیرند.

در طول آزمایش، فردی که اکوکاردیوگرافی دریافت می‌کند، لباس خود را از کمر به بالا درمی‌آورد. اگر بخواهند در طول معاینه خود را بپوشانند، می‌توانند لباس بیمارستان بپوشند. سپس  لازم است که فرد روی میز، به پشت یا سمت چپ خود بخوابد. ممکن است یک محلول نمکی یا رنگ را به رگ‌های فرد تزریق شود که باعث می‌شود قلب در اکوکاردیوگرافی مشخص‌تر به نظر برسد.

اگر پزشک دستور اکوکاردیوگرافی از طریق قفسه سینه را بدهد، ژل روی قفسه سینه بیمار اعمال می‌شود. سپس  مبدل  توسط متخصص در اطراف قفسه سینه حرکت می‌دهد تا تصاویر مختلفی از قلب دریافت کند. در طول معاینه، ممکن است از فرد خواسته شود تا وضعیت خود را تغییر دهد یا نفس عمیقی بکشد یا نگه دارد.  ممکن است مبدل را به قفسه سینه فشار دهند تا تصویر بهتری از قلب بگیرند.

در طول اکوکاردیوگرافی ترانس مری، فرد ممکن است یک آرام‌بخش خفیف برای کمک به شل شدن عضلات گلو و یک بی‌حس‌کننده موضعی برای جلوگیری از رفلکس دریافت کند. هنگامی که داروی آرام‌بخش اثر کرد، پزشک یک مبدل کوچک را در انتهای یک لوله بلند به سمت پایین گلو و مری هدایت می‌کند تا زمانی که به پشت قلب برسد. فرد نباید پس از بلع اولیه پروب، مبدل یا لوله را در مری خود احساس کند.

ملاحظات اکوکاردیوگرافی

هنگام انجام اکوکاردیوگرافی ترانس، بیمار باید در وضعیت دکوبیتوس چپ باشد. این به قلب اجازه می‌دهد تا به دیواره قدام قفسه سینه نزدیک‌تر شود و سونوگرافی آسان‌تر شود. پروب در موقعیت‌های متعددی از جمله محور طولانی پاراسترنال، محور کوتاه پاراسترنال، چهار محفظه آپیکال و ساب اکسیفوئید روی پوست قرار می‌گیرد. پروب در فضاهای بین دنده‌ای قرار می‌گیرد تا تصاویر بهتری ثبت شود.

هنگام انجام TEE، بیمار در وضعیت خوابیده به پشت قرار دارد و سر تخت در یک زاویه کمی قرار دارد و پروب به داخل دهان وارد شده و به سمت مری پیش می‌رود. یک بلوک بایت TEE در داخل دهان قرار داده می‌شود تا امکان عبور آسان‌تر پروب فراهم شود.

تجهیزات مورد نیاز برای اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک شامل دستگاه سونوگرافی با قابلیت داپلر، پروب سونوگرافی قلب و ژل اولتراسوند می باشد. هنگام انجام تست ورزش، نظارت بر ECG و داروهایی برای افزایش ضربان قلب موردنیاز است، از جمله دوبوتامین، آتروپین، آدنوزین و رگادنوزون. در نهایت، کسانی که تحت اکوکاردیوگرافی ترانس مری قرار می‌گیرند، به لوله‌گذاری نای و آرام‌بخشی احتمالی، با عوامل بی‌حسی بالقوه قبل از عمل نیاز دارند. این روش‌ها معمولاً در اتاق عمل، مجموعه آندوسکوپی یا آزمایشگاه کاتتریزاسیون تحت نظارت دقیق متخصص قلب و یا متخصص بیهوشی انجام می‌شوند.

اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی

یک اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی، تصاویر سه‌بعدی دقیقی از قلب ایجاد می‌کند. پزشکان می‌توانند از اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی برای موارد زیر استفاده کنند:

•     ارزیابی عملکرد دریچه در افرادی که نارسایی قلبی دارند
•     تشخیص مشکلات قلبی در نوزادان و کودکان
•     برنامه‌ریزی دریچه قلب یا جراحی مداخله‌ای ساختاری
•     ارزیابی عملکرد قلب به‌صورت سه‌بعدی
•    تصویر ساختارهای پیچیده درون قلب

تفسیر نتایج

پس از معاینه تصاویر اکوکاردیوگرافی برای پزشکی که آزمایش را درخواست کرده است ارسال می‌شود. پزشک تصاویر را بررسی می‌کند و به دنبال علائم مشکلات قلبی زیر خواهد بود:

•     بافت عضله قلب آسیب‌دیده
•     دیواره‌های ضخیم یا نازک بطن
•     اندازه دهلیز غیرطبیعی
•     عملکرد ضعیف دریچه‌ها
•     کاهش قدرت پمپاژ
•     توده‌های موجود در قلب، مانند لخته شدن خون یا تومورها

عوارض اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی استاندارد یک روش ساده، بدون درد و ایمن است و هیچ عارضه جانبی ندارد. تنها ژل مخصوص روی پوست کمی سرد خواهد بود. بعلاوه وجود الکترودها بر روی قفسه سینه ممکن است ناراحتی جزئی به همراه داشته باشد. بر خلاف برخی از تست‌ها و اسکن‌های دیگر مانند اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن، از اشعه استفاده نمی‌شود. ممکن است عمل TOE برای فرد ناخوشایند باشد و تا چند ساعت بعد در گلو احساس درد کند. بهتر است  تا ۲۴ ساعت پس از آزمایش اکو از رانندگی اجتناب شود. زیرا ممکن است همچنان در اثر آرام‌بخش، احساس خواب‌آلودگی وجود داشته باشد. همچنین احتمال کمی وجود دارد که کاوشگر به گلوی بیمار آسیب برساند.

 در طول یک تست ورزش، ممکن است بیمار احساس ضعف، سرگیجه و کمی درد قفسه سینه را تجربه کند. همچنین احتمال کمی وجود دارد که این روش باعث ضربان قلب نامنظم یا حمله قلبی شود. اما در طول آزمایش بیمار به‌دقت تحت‌نظر بوده و در صورت وجود علائمی از هرگونه مشکل، آزمایش متوقف خواهد شد. برخی از افراد نسبت به ماده حاجب مورداستفاده در اکوکاردیوگرافی کنتراست  واکنش نشان می‌دهند. این واکنش فقط باعث علائم خفیف مانند خارش می‌شود. اما در موارد نادر، یک واکنش آلرژیک جدی ممکن است رخ دهد.

 دستگاه اکوکاردیوگرافی سامسونگ EKO7

دستگاه اکوکاردیوگرافی سامسونگ EKO7  یکی از پرفروش‌ترین محصولات سامسونگ می‌باشد که به‌صورت اختصاصی جهت  تصویربرداری قلب و عروق در نظر گرفته شده است، بااین‌حال، دارای قابلیت‌ها و مبدل‌هایی برای OB/GYN  و سایر روش‌ها نیز می‌باشد. این دستگاه شامل فناوری بهینه‌سازی تصویر از جمله کاهش نویز، تصویربرداری با پهنای باند بالا و طیف کامل است.

اکوکاردیوگرافی EKO7 دارای پردازشگرهای بسیار قوی و سریع است و در طراحی پروب‌ها و پردازش تصاویر از مدرن‌ترین تکنولوژی استفاده شده است. این خصوصیات منجر به کیفیت بالاتر تصاویر و تشخیص بادقت بالا شده است.

وجود امکاناتی مانند SRF  و FSI در دستگاه موجب شده است تا در تمام حالت‌های Color، D2 و Doppler تصاویری شفاف باکیفیت فوق‌العاده ارائه دهد. دستگاه اکوکاردیوگرافی EKO7 از مرغوب‌ترین مواد و قطعات ساخته شده و دوام بسیار بالایی دارد. این دستگاه قابلیت استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی مانند Strain/Strain Rate ,Time to Peak, Stress Echo را دارا می‌باشد.کاربری آسان و سادگی انجام تنظیمات در دستگاه اکوکاردیوگرافی EKO7 سامسونگ موجب محبوبیت این دستگاه است.

از جمله امکاناتی این دستگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Tissue Doppler Imaging (TDI)
• Post Measurement
• Post Processing
•  Anatomical M-Mode
•  Quick Scan
• Dual Live

مشخصات فنی دستگاه

  مانیتور دستگاه  LCD 19 اینچ با رزولوشن بسیار بالا و بازوی قابل تنظیم  بوده که امکان تنظیم ارتفاع، چرخش 360 درجه و تغییر زاویه جهت دسترسی به بهترین زاویه دید را به پزشک خواهد داد. اکوکاردیوگرافی EKO7 مجهز به نرم‌افزار Sono View  جهت ذخیره‌سازی و بررسی مجدد تصاویر بیماران است که امکان بررسی بیشتر، پرینت و ارسال تصاویر را به پزشک می‌دهد. در این دستگاه انتقال و ذخیره‌سازی تصاویر از چند طریق (USB , DICOM 3.0 , DVD R/W) قابل انجام است.

همچنین در این دستگاه امکان  اتصال پروب TEE و انجام اکوکاردیوگرافی از طریق مری با پروب بسیار پیشرفته و دارای قابلیت حرکت در چهار جهت همراه با کلید اصلاح زاویه پروب (Angle Correction) وجود دارد.