در محیط‌های آزمایشگاهی، بیمارستان‌ها و صنایع غذایی، به منظور استریل کردن مواد، ابزار و تجهیزات مصرفی به دمای بالای 100 درجه سانتیگراد نیاز داریم. بدین منظور می‌توانیم از دستگاهی به نام اتوکلاو استفاده کنیم. در صنایع دارویی، صنایع غذایی و کلینیک‌ها و مطب‌های پزشکی و دندانپزشکی می‌توان از دستگاه اتوکلاو برای استریلیزاسیون استفاده کرد. از این دستگاه در صنایع شیمیایی برای خشک کردن پوشش‌ها و ولکانش لاستیک و سنتز هیدروترمال استفاده می‌کنند.
همچنین اتوکلاو در صنایع کامپوزیت کاربردهای فراوانی دارد. مطمئن‌ترين روش براى استريل کردن، استریلیزاسیون توسط حرارت مرطوب است؛ زیرا گرمای مرطوب بیشتر از گرمای خشک در مواد نفوذ می‌کند. دستگاه اتوکلاو با ايجاد فشار 15 پوند بر هر اينچ مربع (psi) یا 1 اتمسفر و حرارت 121 درجه سانتيگراد به مدت 15 تا 21 دقيقه، تمام موجودات زنده را از بين می‌برد و مواد و تجهیزات را استريل می‌کند.
دستگاه اتوکلاو، یک مخزن یا محفظه به شدت داغ است که برای واکنش‌های شیمیایی یا سایر فرآیند‌ها به کمک فشار و دمای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور خلاصه، اتوکلاو مخزن استریلیزاسیون با بخار است. عمدتاً کاربرد اتوکلاو، از بین بردن یا گندزدایی وسایل از جرم‌ها و اسپورها است. اتوکلاو در معنای لغوی از دو واژه اتوماتیک و قفل، تشکیل شده که بیانگر نحوه عملکرد سیستم است؛ یعنی درب دستگاه در هنگام افزایش فشار به طور خودکار قفل می‌شود. اتوکلاوها به طور گسترده در میکروبیولوژی و قارچ شناسی، پزشکی و ساخت پروتز، خالکوبی و سوراخ کردن بدن و در مراسم تشییع جنازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع اتوکلاو
اتوکلاو دارای انواع مختلفی است که براساس منبع حرارتی، سطح کارایی، حجم و ظرفیت، نحوه حذف هوا و کاربرد آنها تقسیم بندی می‌شوند. اندازه و عملکرد این دستگاه وابسته به محیطی که نیاز به استریل دارد متفاوت است. گاهی اوقات در صنایع شیمیایی و غذایی به آنها رتورت می‌گویند. اتوکلاوهای رومیزی، اتوکلاوهای بیمارستانی، زودپزی، اتوکلاوهای عمودی و افقی که در آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اتوکلاو رومیزی
اتوکلاو رومیزی یک نوع اتوکلاو کوچک، قابل حمل و پر کاربرد است که برای استریل کردن مواد و تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می‌شود. این دستگاه به صورت یک جعبه فلزی طراحی شده است که درب آن با یک قفل خودکار بسته می‌شود. در داخل جعبه، یک محفظه فشار قرار دارد که در آن مواد و تجهیزات قرار می‌گیرند. این محفظه با استفاده از یک عنصر حرارتی الکتریکی گرم شده و بخار آب تولید می‌کند. بخار آب با فشار و دمای بالا به سمت مواد و تجهیزات جاری شده و باعث استریل سازی آنها می‌شود.
نسبت به اتوکلاوهای صنعتی، اتوکلاوهای رومیزی دارای طراحی ساده‌تر و کنترل راحت‌تری هستند. در نتیجه می‌توان آنها را با استفاده از چند دکمه یا صفحه لمسی تنظیم کرد. همچنین نسبت به اتوکلاوهای صنعتی یا بزرگ، دارای زمان گرم شدن و خنک شدن کمتری هستند. می‌توان آنها را در زمان کمتر و با مصرف انرژی کمتر استفاده کرد. ابعاد خارجی دستگاه که تعیین کننده فضای لازم برای نصب و حمل آن است. معمولاً ابعاد آنها بین 40 تا 60 سانتیمتر عرض، 30 تا 50 سانتیمتر ارتفاع و 50 تا 80 سانتیمتر عمق است.
اتوکلاو صنعتی
اتوکلاو صنعتی با آزمایشگاهی متفاوت است. نوع صنعتی معمولاً بزرگ‌تر، قوی‌تر و پیچیده‌تر از آزمایشگاهی است. اتوکلاو صنعتی برای کاربردهای مختلف نظیر صنایع غذاسازی، کارخانه‌های تولیدی و غیره استفاده می‌شود. دستگاه آزمایشگاهی برای استریل کردن تجهیزات و لوازم پزشکی و میکروبیولوژیکی استفاده می‌شود. اتوکلاو صنعتی ممکن است دارای سیستم‌های پره وکیوم، خنک سازی، تامین گاز و کنترل فشار و دمای پیشرفته باشد.
اتوکلاو آزمایشگاهی معمولاً به شکل یک جعبه مکعبی است و دارای سیستم فشار و دمای ساده‌تر است. ابعاد و ظرفیت این دو نوع اتوکلاو نیز بسیار متفاوت است. طول اتوکلاو صنعتی ممکن است تا ۱۵ متر برسد و حجم بالای محصولات را در یک سیکل ضد عفونی کند. اتوکلاوهای آزمایشگاهی معمولاً قابل حمل و وزن سبک‌تر دارند و برای تعداد اندکی از ابزارها مناسب هستند.
اتوکلاو دندانپزشکی
اتوکلاو دندانپزشکی دستگاهی است که با استفاده از بخار آب تحت فشار و دمای بالا، تجهیزات و ابزارهای دندانپزشکی را از میکروب‌ها و آلودگی پاک می‌کند. این دستگاه به صورت خودکار کار می‌کند و دارای درب قفل شونده، صفحه نمایشگر، برد هوشمند و سیستم کنترل فشار و دما است. اتوکلاو دندانپزشکی برای رعایت اصول بهداشتی و جلوگیری از انتقال بیماری‌ها بین بیماران و پزشکان ضروری است.
اتوکلاو دندانپزشکی در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌شود. براساس استانداردهای اروپایی، اتوکلاوها به سه کلاس B ،N و S تقسیم می‌شوند. هر کلاس نشان دهنده سطح کارایی و کاربرد اتوکلاو است. در بین این کلاس‌ها، کلاس B بهترین و پرطرفدارترین نوع اتوکلاو دندانپزشکی است. این نوع اتوکلاو قادر است تجهیزات ساده، متخلخل، تو خالی و پیچیده را با کارایی بالا استریل کند.
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس N نسبت به کلاس B سطح کارایی پایین‌تری دارد. این نوع اتوکلاو فقط قادر است تجهیزات ساده و غیر متخلخل را استریل کند. این نوع اتوکلاو دارای سیستم گرانش است. سیستم گرانش باعث خروج هوا از محفظه به صورت طبیعی می‌شود. در نتیجه بخار آب نمی‌تواند به تجهیزات متخلخل یا تو خالی نفوذ کند و آلودگی‌های موجود را حذف کند.
عملکرد دستگاه اتوکلاو
اصول کار تمامی اتوکلاوها یکسان است. در ابتدا درب دستگاه قفل می‌شود. سپس محفظه به کمک لوله‌های موجود در اطراف خود گرم شده تا محفظه‌ای کاملاً مهر و موم شده ایجاد شود. هوا مانع از نفوذ بخار به تجهیزات و مواد شده و عمل استریل کردن به خوبی انجام نمی‌گیرد. به همین منظور هوای محفظه با بخار آب جایگزین شده و دما و فشار آن بالا می‌رود.
جایگزین کردن هوا با بخار آب در محفظه با توجه به تجهیز و مواد، به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. این دما و فشار تا حد تعیین شده بالا می‌رود و فرآیند اتوکلاو کردن آغاز می‌شود. سپس بخار آب از دریچه تعبیه شده خارج شده و تجهیزات در زمان معین خشک می‌شوند. دمای محفظه به دمای محیط باز می‌گردد و محفظه با هوا پر می‌شود.
تاثیر بخار خشک و بخار مرطوب در استریل سازی
بخار یک روش متداول و مؤثر استریل سازی است که با استفاده از حرارت و رطوبت عمل می‌کند. بخار می‌تواند به دو صورت خشک و مرطوب باشد. هر دو نوع بخار خشک و مرطوب قادر به از بین بردن میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها هستند؛ اما با توجه به نوع تجهیزات پزشکی، دما، زمان، فشار و رطوبت مناسب را باید انتخاب کرد. با استفاده از بخار خشک، آب درون اجسام جامد و تجهیزات پزشکی به طور مستقیم تبخیر می‌شود. این فرآیند برای استریل سازی قطعات و اجزای مختلف از جمله سطوح و شکاف‌های کوچک بسیار عالی است.
بخار مرطوب معمولاً با استفاده از اتوکلاو به منظور استریل سازی تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود. در این روش آب به شکل بخار مرطوب به وسیله فشار و دمای بالا، در معرض تجهیزات قرار می‌گیرد. آب گرم باعث کشتن میکروارگانیسم‌ها و استریل سازی مطمئن‌تر تجهیزات می‌شود. بخار مرطوب برای استریل سازی تجهیزات پزشکی بسیار اهمیت دارد. اتوکلاوها قادر به از بین بردن میکروارگانیسم‌های زنده از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و اسپورها هستند. این روش اطمینان بیشتری در استریل سازی تجهیزات پزشکی ارائه می‌دهد و به عنوان روش استریل سازی استاندارد شناخته می‌شود.
رابطه بین دما، فشار و زمان در اتوکلاو کردن
رابطه بین دما، فشار و زمان در اتوکلاو به صورت عکس است. به این معنی که با افزایش دما، فشار و زمان لازم برای استریل سازی کاهش می‌یابد. با کاهش دما، فشار و زمان لازم برای استریل سازی افزایش می‌یابد. به طور کلی دمای استاندارد استریل سازی با اتوکلاو 121 درجه سانتیگراد و زمان استاندارد 15 دقیقه است. در این حالت، فشار معادل 15 پاسکال خواهد بود. البته بسته به نوع تجهیزات پزشکی، تنظیم دما، فشار و زمان متفاوت است. تنظیم صحیح دما، فشار و زمان بسیار مهم است؛ زیرا ترکیب صحیح این سه عامل، میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برد.
چرا از اتوکلاو برای استریلیزاسیون استفاده کنیم؟
استفاده از اتوکلاو و استریلیزاسیون مناسب به معنای رعایت استانداردهای بهداشتی و بهره گیری از روش‌های صحیح در صنایع مورد نظر است. این امر به طور مستقیم از موثرترین راه‌های کنترل آلودگی و عفونت‌ها است. به دلیل کاربری راحت و آسان، دستگاه اتوکلاو برای استریل وسایل مناسب است. گرمای ناشی از بخار تحت فشار، اکثر میکروارگانیسم‌ها و حتی اسپورها را از بین می‌برد. مزیت اصلی دستگاه اتوکلاو نسبت به آون و فور، استفاده از حرارت مرطوب است. قدرت نفوذ حرارت مرطوب بسیار بیشتر از حرارت خشک است؛ بنابراین از این دستگاه می‌توان برای استریل کردن مواد غذایی و محیط کشت استفاده کرد.
اجزای اصلی دستگاه اتوکلاو
- محل قرار گیری ظروف
یک محفظه داخلی که اطراف آن، لوله‌هایی پر شده از بخار آب وجود دارد و باعث بهبود دما در محفظه و بهینه شدن عمل استریلیزاسیون می‌گردد.
- سیستم کنترل
تمامی اتوکلاوها دارای سیستم کنترل هستند تا زمان، دما و فشار با توجه به شرایط کاری تنظیم شود و اجزای دستگاه اتوکلاو در زمان مشخص باز و بسته شوند.
- مولد بخار
وظیفه گرم کردن آب و تولید بخار را برعهده دارد و معمولاً در زیر محفظه دستگاه اتوکلاو قرار می‌گیرد.
- سیستم خلاء
این سیستم شامل پمپ خلا است تا هوای درون محفظه خارج و بخار آب جایگزین گردد. این کار به دو روش گراویمتری و پیش خلأ امکان پذیر است.
- تله بخار
تله بخار وظیفه‌ی حذف میعانات درون محفظه دستگاه را بر عهده دارد. این میعانات پس از این که بخار آب انرژی خود را از دست داد، تشکیل می‌شوند و کارایی سیستم را کاهش می‌دهند.
- سوپاپ اطمینان
تمامی دستگاه‌های اتوکلاو تحت فشار بالا کار می‌کنند. به همین منظور باید از ایمنی بالایی برخوردار باشند. استفاده از سوپاپ اطمینان به عنوان یک شیر ایمنی جهت کنترل فشار، این اطمینان را به ما می‌دهد که فشار و دمای مخزن، در شرایط اضطراری از سیستم تخلیه می‌شود.
- خنک کننده مایعات
در برخی از شهرها قوانین اجازه نمی‌دهد که پساب با دمایی بالای 60 درجه سانتیگراد وارد فاضلاب شود؛ زیرا به سیستم لوله کشی آسیب می‌رساند. برخی از دستگاه‌های اتوکلاو مجهز به سیستم خنک کننده هستند که این پساب‌ها را خنک می‌کند. فرآیند خنک سازی پساب با افزودن آب سرد صورت می‌گیرد.
کلاس‌های دستگاه اتوکلاو
هر دستگاه اتوکلاو با توجه به قابلیت استریل تجهیزات یا مواد در کلاس متفاوتی قرار می‌گیرد:
- کلاس N
پایین‌ترین کلاس دستگاه اتوکلاو است و طبق استاندارد EN-13060 اروپا، از سال 2004 فقط می‌توان به عنوان یک دستگاه کمکی از آن بهره برد. اتوکلاو کلاس N تنها برای استریل کردن مواد جامد بدون پوشش، مناسب است. این سیستم‌ها بر خلاف دیگر اتوکلاوها، فاقد پمپ خلاء هستند. در این کلاس، بخار توسط بویلر ایجاد می‌شود. بخار به سمت پایین حرکت می‌کند و دستگاه بخار را از درب پایینی خارج می‌کند. به همین دلیل، بر خلاف کلاس B حذف هوا را صد در صد ضمانت نمی‌کند.
- کلاس B
پیشرفته‌ترین نوع اتوکلاوها هستند که در کلینیک‌های دندانپزشکی و بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها برای استریل کردن اغلب مواد و تجهیزات پزشکی و صنعتی مناسب هستند. دستگاه‌های اتوکلاو کلاس B، پمپ خلاء یا وکیوم دارند. بنابراین، هوا را کاملاً از محفظه خارج می‌کند تا بخار آب بهتر به وسایل نفوذ کند.
- کلاس S
یکی از پیشرفته‌ترین و بهترین دستگاه‌های اتوکلاو است. دستگاه‌هایی که متوسط بین کلاس N و B هستند. اتوکلاو کلاس S، ابزارهای بسته بندی شده و تجهیزات متخلخل و توخالی را نیز می‌تواند استریل کند. در واقع، اتوکلاو S کاربری هر دو نوع قبلی را دارد.
مقایسه اتوکلاو فشار مثبت و منفی
اتوکلاو فشار مثبت و فشار منفی دو نوع مختلف از اتوکلاوهای آزمایشگاهی هستند. تفاوت آنها در نحوه خارج کردن هوا از داخل محفظه فشار است. در نوع اول، بخار تحت فشار به داخل محفظه وارد شده و با فشار بالا هوا به سمت تخلیه هدایت می‌شود. فشار داخل محفظه اتوکلاو فشار مثبت همیشه بیشتر از فشار بیرون است. در اتوکلاو فشار منفی، یک سامانه خلاء مجزا وجود دارد که هوا را با استفاده از پمپ خلاء از داخل محفظه بیرون می‌کشد. در این نوع اتوکلاو، فشار داخل محفظه همیشه کمتر از فشار بیرون است.
به طور کلی اتوکلاو فشار منفی دقیق‌تر و کارآمدتر از اتوکلاو فشار مثبت است؛ زیرا خروج هوا از داخل محفظه به صورت کامل و یکنواخت صورت می‌گیرد. در حالی که در اتوکلاو فشار مثبت، ممکن است برخی از حفره‌های هوا در داخل محفظه باقی بمانند و باعث کاهش راندمان استریل سازی شوند. در نوع فشار منفی، زمان لازم برای رسیدن به دمای استریل سازی کمتر است؛ در حالی که در مدل فشار مثبت، زمان لازم برای رسیدن به دمای استریل سازی بیشتر است.
نحوه استفاده از اتوکلاو آزمایشگاهی
- ابتدا باید مواد و تجهیزات را که قصد استریل کردن آنها را دارید، در سینی‌های مناسب قرار دهید. توجه کنید که مواد و تجهیزات باید با فاصله مناسب از یکدیگر باشند و از دیواره‌های مخزن فاصله داشته باشند. در این صورت بخار به صورت یکنواخت به آنها می‌رسد. همچنین باید از پوشش دادن یا بستن کامل ظروف خودداری کنید تا بخار به داخل آنها نفوذ کند.
- سپس باید مقدار کافی آب در محفظه پایینی اتوکلاو ریخته و درب اتوکلاو را با استفاده از پیچ‌ها یا قفل‌های خودکار بسته و محکم کنید. باید از سالم بودن واشر لاستیکی درب و سامانه تهویه اطمینان حاصل کنید. سپس باید دما و زمان مورد نظر را با استفاده از ترموستات یا کنترل الکترونیکی تنظیم کنید. معمولاً دمای استاندارد استریل سازی 121 درجه سانتی گراد و حداقل زمان 15 دقیقه است. البته این مقادیر به نوع و حجم مواد و تجهیزات بستگی دارد.
- منتظر بمانید تا دستگاه به دمای مورد نظر برسد و فشار شدید بخار را در داخل مخزن ایجاد کند. در این مرحله، فشار سنج و تایمر شروع به کار می‌کنند و شما می‌توانید با استفاده از آنها فشار و زمان را نظارت کنید. در پایان زمان تعیین شده، باید دستگاه را خاموش کرده و صبر کنید تا فشار و دمای داخل مخزن به حالت عادی برگردند. سپس با استفاده از سامانه خالی شدن یا سوپاپ اطمینان، بخار باقی مانده را از محفظه خارج کنید.
- در نهایت باید با دقت درب اتوکلاو را باز کرده و مواد و تجهیزات استریل شده را خارج کنید. باید به این نکته توجه کنید که درب را به آرامی باز کنید تا از جابجایی سریع گرما جلوگیری شود. هنگام برداشتن تجهیزات از درون اتوکلاو بایست از لباس‌های حفاظتی، دستکش و عینک‌های مخصوص استفاده کنید تا از آسیب به خود جلوگیری کنید.
نکات مهم هنگام استفاده از دستگاه اتوکلاو
این سیستم‌ها تحت شرایط فشار بالا کار می‌کنند و می‌توانند خطرات بسیاری را برای کاربران به همراه داشته باشند. به همین منظور باید به نکات بسیاری دقت نمود از جمله:
- برای اطمینان از عملکرد درست دستگاه اتوکلاو باید به طور منظم مورد بازرسی و سرویس قرار گیرد.
- اپراتور باید با توجه به روش عملیاتی استاندارد دستگاه که در آن جزئیات کاری دستگاه بیان شده است، عمل نماید.
- کارکنان و اپراتورها باید از تجهیزات محافظتی مناسب، از جمله محافظ چشم، دستکش‌های مقاوم در برابر حرارت و روپوش استفاده کنند.
- برای انجام بهترین عملکرد دستگاه اتوکلاو، بسته بندی مواد و تجهیزات بسیار مهم است.
- کیسه‌هایی که حاوی مواد و تجهیزات هستند یا باید باز باشند و یا با ایجاد سوراخ‌هایی در قسمت بالای آنها، بخار به درون کیسه نفوذ کند. در صورت بسته بودن کیسه‌ها، ممکن است تحت فشار منفجر شوند.
- در صورت قرار دادن نمونه درون بطری برای جلوگیری از خرد شدن، درب بطری را کمی شل کنید.
- برای جلوگیری از خطرات احتمالی آسیب به کاربر، اجازه دهید دستگاه خنک شود.
- در هنگام بسته بندی باید دقت شود تا تمام هوای آن تخلیه گردد.
- بسته بندی باید به گونه‌ای صورت پذیرد که امکان باز و بسته شدن را داشته و مانع نفوذ بخار به تجهیزات نشود.
- حجم ظرف حاوی مایعات برای اتوکلاو کردن باید 2 برابر حجم مایع باشد.
- باید تمامی اطلاعات فرآیندهای اتوکلاو را ثبت کرد.
در هنگام استريليزاسيون به چه نکاتی توجه کنیم؟
- طولانی شدن مرحله‌ی گرمايی، سبب کاهش کيفيت مواد مغذی موجود در محيط‌های کشت شده و درنتيجه به محيط‌های کشت آسيب می‌رساند؛ بنابراين بهتر است از سيکل حرارتی کوتاه‌تر و دمای بالاتر استفاده کنيد تا علاوه بر وارد شدن آسيب کمتر به محيط کشت، برای ارگانيسم‌ها نيز کشنده‌تر باشد.
- از قراردادن اشياء بر روی يکديگر بپرهيزيد. بايد فاصله‌ی اشياء از يکديگر و از ديواره‌های دستگاه اتوکلاو حداقل 5 سانتیمتر بوده تا بخار آب جريان داشته باشد.
- زمان شروع استريليزاسيون بايد پس از زمان به حد نصاب رسيدن درجه حرارت و فشار، در نظر گرفته شود. ميزان زياد مايعات و بار زياد نيازمند زمان بيشتری برای گندزدايی است.
- مواد مصرفی آلوده را جدا نموده و در کيسه‌های قابل اتوکلاو شدن قرار دهيد و بر روی آنها برچسب Biohazard نصب کنيد.
- برای اطمينان از نفوذ بخار به همه‌ی قسمت‌های کيسه، يا گره آن را شل کنيد يا قبل از محکم کردن گره، 211 تا 311 ميلی ليتر آب به آن اضافه کنيد.
- زمان لازم برای استريليزاسيون زباله 31 تا 61 دقيقه، در 121 درجه سانتيگراد و يا 15 تا 31 دقيقه، در 134 درجه سانتيگراد است.
- بايد از صحت عمل استريليزاسيون با بخار اطمينان حاصل کرد. برای اين منظور می‌توان از ترموکوپل‌ها، نشانگرهای شيميايی يا نشانگرهای زيستی مثل اسپور باسيلوس استئارو ترموفيلوس استفاده کرد.
عوامل موثر در طول عمر دستگاه اتوکلاو
- با رعایت نکاتی می‌توان طول عمر دستگاه‌های اتوکلاو را افزایش و هزینه‌های هنگفت تعمیرات را کاهش داد. روزانه صفحه کف اتوکلاو را از سوراخ اتاقک جدا و تمیز کنید. باید سینی و طبقات آن را بشویید. نظافت روازنه و بررسی آنها بسیار مهم است و از ایجاد رسوب و سایر آسیب‌ها پیشگیری می‌کند. آنها را با آب و صابون تمیز کنید. از آب مقطر استفاده کنید.
- مخزن آب کثیف را هر روز تخلیه کنید. گاهی اوقات، خطای دستگاه به معنای خارج کردن آب کثیف است. هفتگی درزها را تمیز کنید و سوپاپ اطمینان را بررسی کنید. ماهیانه یک سیکل تمیزکاری برای دستگاه در نظر بگیرید. بهتر است از قرص‌های تمیز کننده استفاده کنید. بعضی دستگاه‌ها سیکل تمیزکاری ندارند. قرص را درون محفظه قرار دهید و بگذارید دستگاه خالی و بدون هیچ وسیله یک سیکل کاری را انجام دهد.
- هر ۶ ماه با تکنسین تماس بگیرید و از ایشان بخواهید روند دستگاه را بررسی کرده و اگر ایرادی دارد برطرف کند. قبل از جابجایی و تغییر موقعیت دستگاه ابتدا مخزن آب کثیف و تمیز را تخلیه کنید. اگر در حین کار دستگاه خطای آب کثیف یا خطای تنظیف داد، دستگاه را خاموش و روشن نکنید یا به صورت دستی آب اضافه نکنید. بگذارید دستگاه به کار خودش ادامه دهد؛ زیرا دستگاه قبل از شروع سیکل، مقدار لازم آب ورودی و مقدار آب خروجی را می‌سنجد و پس از آن شروع به کار می‌کند. این فقط یک هشدار است که بعد از اتمام کار مخزن آب تمیز را پر کنید یا مخزن آب کثیف را خالی کنید.
هنگام خرید اتوکلاو چه مواردی را باید مدنظر قرار دهید؟
- ایمنی و برند دستگاه اتوکلاو
در صورتی که دستگاه‌های اتوکلاو را از برندهای نامعتبر، عدم تایید FDA و مجوزهای الزامی تهیه می‌کنید، باید خطرات احتمالی آن را در نظر بگیرید. جستجوی برندهای مشهور، نخستین گام برای خرید آنها است. برندهایی را بررسی کنید که در ساخت اتوکلاوها استانداردها و دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت می‌کنند. مشهورترین برندهای خارجی شامل MOCOM ،Euronda ،Stern Weber.
ایتالیا یکی از موفق‌ترین تولیدکنندگان دستگاه اتوکلاو در جهان است که آنها را با کیفیت و ماندگاری بالا ارائه می‌دهد. در حال حاضر، کشور ما به علت تحریم‌ها اجازه وارد کردن بسیاری از برندها به خصوص برندهای اروپایی را ندارد. اکثر اتوکلاوهای موجود در کشور ساخت کشور کره جنوبی و چین است. هر چند که آنها کیفیت و ماندگاری برندهای اروپایی را ندارند، اما برای نیاز پزشکان مناسب است.
- مدت زمان استریل کردن
به طور معمول این تجهیزات باید در کمترین زمان، ابزار و وسایل را استریل کنند. علاوه بر آنکه دستگاه‌های اتوکلاو استاندارد، ایمن و ماندگار هستند و مدت زمان فرآیند استریلیزاسیون بسیار سریع و کوتاه است. بر خلاف آنچه که دیگران تصور می‌کنند برای استریل صحیح وسایل، زمان بیشتری لازم است؛ دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی می‌تواند با عملکرد عالی و سرعت بالا، آلودگی‌های ابزار پزشکی را از بین ببرد.
- تعداد اقلام و ابعاد دستگاه اتوکلاو
آنها ابعاد و ظرفیت‌های مختلفی دارند. چگونه می‌توان ابعاد مناسبی را تهیه کرد؟ یکی از مباحث مهم در انتخاب، قیمت دستگاه اتوکلاو است. کاربرد آنها در مطب یا آزمایشگاه‌ها، ضدعفونی کردن ابزارهای آلوده است. با این وجود تعداد وسایل و فضای موجود، ابعاد و ظرفیت مناسب را مشخص می‌کند.
- نوع اتوکلاو
ویژگی و قابلیت‌های کلاس‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال، دستگاه‌های اتوکلاو B دارای مزیت و ویژگی‌هایی است که در مطب دندانپزشکی کاربرد دارد.
عوامل مهم در تعیین قیمت دستگاه اتوکلاو
- گارانتی و خدمات پس از فروش
- محدوده دمایی
- نوع کلاس
- برند و کشور سازنده
- ابعاد و ظرفیت
- نوع عملکرد
- قابلیت‌ها و توانایی‌ها