تهران، خیابان ولیعصر، پایین‌تر از سه راه جمهوری، کوچه سخنور، ساختمان شماره 117، طبقه 5
021-66709528
تهران، خیابان ولیعصر، پایین‌تر از سه راه جمهوری، کوچه سخنور، ساختمان شماره 117، طبقه 5
021-66709528
ام ار ای (MRI) مخفف عبارت Magnetic Resonance Imaging است. MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) یک آزمایش بدون درد است که تصاویر بسیار واضحی از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن تولید می‌کند. MRI از یک آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید این تصاویر دقیق استفاده می کند. از آنجایی که دستگاه ام ار ای از اشعه ایکس یا اشعه های دیگر استفاده نمی کند، زمانی که افراد به تصویربرداری مکرر برای نظارت بر تشخیص یا درمان، به ویژه از مغز خود نیاز دارند، ام ار ای گزینه بسیار مناسبی است. این روش یکی از روشهای تصویر برداری پزشکی است که تاکنون عوارض خاصی برای بیماران ایجاد نکرده است.
دستگاه ام ار ای قادر به تولید تصاویر به صورت مقطعی می باشد در صورتیکه تصاویر دستگاه های اشعه ایکس، تصاویر مربوط به سایه استخوان می باشند. اساس کار دستگاه ام ار ای رزونانس مغناطیسی هسته می باشد.این دستگاه فقط به مغناطیس وابسته است و از اشعه ایکس در این روش استفاده نمی شود. به همین دلیل ام ار ای عوارض خاصی برای بدن ندارد و روشی غیر تهاجمی می باشد. با استفاده از دستگاه ام ار ای می توان در جهات مختلف تصویربرداری کرد. تصاویر در جهت فوقانی-تحتانی یا اگزیال، چپ و راست یا ساژیتال و کورونال در این دستگاه تولید می شود. این دستگاه حتی قادر به تولید تصاویر اُریب و مایل نیز می باشد.
یک دستگاه ام ار ای حاوی دو آهنربای قدرتمند است. اینها مهمترین تجهیزات دستگاه هستند. بدن انسان عمدتاً از مولکول های آب ساخته شده است که از اتم های هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است. در مرکز هر اتم یک ذره حتی کوچکتر به نام پروتون قرار دارد که به عنوان آهنربا عمل می کند و به هر میدان مغناطیسی حساس است. به طور معمول، مولکول‌های آب در بدن به‌طور تصادفی مرتب می‌شوند، اما با ورود به اسکنر MRI، اولین آهنربا باعث می‌شود مولکول‌های آب در یک جهت، شمال یا جنوب، هماهنگ شوند. میدان مغناطیسی دوم سپس در یک سری پالس‌های سریع روشن و خاموش می‌شود و باعث می‌شود هر اتم هیدروژن تراز خود را هنگام روشن شدن تغییر دهد و پس از خاموش شدن به سرعت به حالت آرامش اولیه خود برگردد.
عبور جریان الکتریسیته از سیم پیچ های گرادیان که باعث ارتعاش سیم پیچ ها نیز می شود، میدان مغناطیسی ایجاد می کند و باعث ایجاد صدای تق تق در داخل اسکنر می شود. اگرچه بیمار نمی تواند این تغییرات را احساس کند، اما اسکنر می تواند آنها را تشخیص دهد و در ارتباط با کامپیوتر می تواند یک تصویر مقطعی دقیق برای رادیولوژیست ایجاد کند. دستگاه MRI از سه میدان مغناطیسی جهت تصویربرداری استفاده می کند:
تقریبا ۲/۳ بدن انسان از آب تشکیل شده است. آب از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن تشکیل شده است. بخش عمده چربی ها و هیدراتهای کربن نیز از هیدروژن تشکیل شده است. حدود ۶۳ درصد بدن انسان از هیدروژن تشکیل شده است. اتم هیدروژن دارای سیگنال MRI می باشد.
دستگاه ام ار ای لوله ای است که بوسیله آهنربای دایره ای شکل دوار احاطه شده است. این آهنربا میدان مغناطیسی ایجاد می کند. در اینجا موج رادیویی با طول موجهای متفاوت سطح نمونه را جاروب می کند. انتهای نمونه با جذب انرژی از موج رادیویی هم فرکانس با چرخش آنها، به حالت انرژی بالاتری می رود و در راستای میدان مغناطیسی خارجی قرار می گیرد.
با قطع میدان این هسته ها به حالت اولیه خود برمی گردند. در این هنگام است که از ماده امواج الکترومغناطیسی با بسامد رادیویی تابش می شود که توسط سیم پیچی که به آن کویل می گویند، دریافت انجام می شود. این سیم امواج دریافتی را به جریان الکتریکی تبدیل می کند. سپس این جریانها تقویت می شوند و به عنوان سیگنالهای MRI به رایانه داده می شود. رایانه با استفاده از سیستم تبدیلی به نام تبدیل فوریه این داده ها را به تصویر تبدیل می کند. این تصویر بسیار دقیق است و تغییرات بسیار کوچک را نیز می تواند نشان دهد.
دستگاه ام ار ای برای تصویربرداری از قسمت‌های غیر استخوانی یا بافت‌های نرم بدن مناسب هستند. آنها با توموگرافی کامپیوتری (CT) متفاوت هستند، زیرا از پرتوهای یونیزان آسیب‌رسان اشعه ایکس استفاده نمی‌کنند. مغز، نخاع و اعصاب، عضلات، رباط ها و تاندون‌ها با MRI بسیار واضح‌تر از عکس‌برداری معمولی با اشعه ایکس و CT دیده می‌شوند. به همین دلیل اغلب از MRI برای تصویربرداری از آسیب‌های زانو و شانه استفاده می‌شود.
در مغز، MRI می‌تواند بین ماده سفید و ماده خاکستری تمایز قائل شود و همچنین می‌تواند برای تشخیص آنوریسم و تومور استفاده شود. همانطور که اشاره شد دستگاه ام ار ای از اشعه ایکس یا اشعه‌های دیگر استفاده نمی‌کند و در شرایطی که به تصویر برداری مکرر زمانی برای تشخیص یا درمان به‌ویژه در مغز موردنیاز است، اولین گزینه است. بااین‌حال، MRI گران‌تر از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن است.
یکی از انواع MRI تخصصی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) است. این تصویربرداری برای مشاهده ساختارهای مغز و تعیین اینکه کدام مناطق مغز در طول کارهای مختلف شناختی “فعال می‌شوند” (اکسیژن بیشتری مصرف می‌کنند) استفاده می‌شود. این آزمایش برای پیشرفت درک سازمان مغز استفاده می‌شود و یک استاندارد جدید برای ارزیابی وضعیت عصبی و خطرات جراحی مغز و اعصاب ارائه می‌دهد.
اگرچه MRI تشعشعات یونیزه‌ای را که در تصویربرداری با اشعه ایکس و سی تی یافت می‌شود ساطع نمی‌کند، اما از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند. میدان مغناطیسی اطراف دستگاه را نیز در برمی گیرد و نیروهای بسیار قدرتمندی بر اجسام آهنی، برخی از فولادها و دیگر اجسام قابل مغناطیسی اعمال می‌کند. این نیرو به قدری قوی است که می‌تواند ویلچر را پرت کند. بیماران باید قبل از اسکن MRI، پزشک خود را از هر نوع درمان یا وجود ایمپلنت مطلع کنند.
ام آر ای رایج‌ترین آزمایش تصویربرداری مغز و نخاع است و اغلب برای کمک به تشخیص مشکلات زیر انجام می‌شود:
نوع خاصی از MRI، ام ار ای عملکردی مغز یا fMRI است که تصاویری از جریان خون در مناطق خاصی از مغز تولید می‌کند. می‌توان از آن برای بررسی آناتومی مغز و تعیین اینکه کدام بخش از مغز عملکردهای حیاتی را انجام می‌دهد، استفاده کرد. این روش به شناسایی مناطق مهم کنترل زبان و حرکت در مغز افرادی که نیاز به جراحی مغز دارند، کمک می‌کند. این نوع از MRI همچنین می‌تواند برای ارزیابی آسیب ناشی از ضربه به سر یا اختلالاتی مانند بیماری آلزایمر استفاده شود.
این نوع ام ار ای بر قلب یا عروق خونی متمرکز است و می‌تواند موارد زیر ارزیابی کند:
دستگاه ام ار ای می تواند تومورها یا سایر ناهنجاری های بسیاری از اندام های بدن را بررسی کند، منجمله اندام زیر:
دستگاه ام ار ای با بررسی استخوان ها و مفاصل، می تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:
از دستگاه ام ار ای می توان همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه استفاده کرد. به ویژه در زنانی که بافت سینه متراکم دارند یا ممکن است در معرض خطر بالای این بیماری باشند.
